Khi nào thì đến lượt mình bị sa thải?

Hôm nay tôi thấy Phượng đi làm mà mặt buồn xo. Ráng nhảy vào trong đầu Phượng, tôi cũng mò ra được lý do. Bạn thân của Phượng, sắp tới có thể sẽ phải thất nghiệp. Công ty của cô ấy đang tái cấu trúc, và sẽ tiến hành sa thải 40% nhân viên. Mọi người đi làm mà chẳng ai có tinh thần tốt. Chuyện sếp gọi vào phòng riêng trở thành nỗi ám ảnh của tất cả anh em. Nghe cũng buồn thiệt!

Mỗi doanh nghiệp đều có lý do chính đáng khi sa thải một nhân viên nào đó. Vì anh kém hiệu quả, vì cắt giảm chi phí, vì tái cấu trúc, và có khi vì cả… tự nhiên chúng tôi hết thích anh rồi. Tôi biết đã làm doanh nghiệp thì phải “cắt lỗ” khi cần. Nhân viên cũng là một tài sản. Khi tài sản trở thành tiêu sản, cắt lỗ là chuyện không sai.

Nhưng mà, có một thứ quan trọng hơn cả chính năng lực của người nhân viên đó. Đó là sự tự nguyện cống hiến. Tôi nhớ đến những buổi lễ cưới tươi đẹp ở nhà thờ. Hai bên thường tự nguyện cam kết sẽ gắn bó với nhau đến tận cùng. Vì có sự tự nguyện đó, những sai lầm sẽ được sửa chữa. Nếu chưa hợp, mỗi bên sẽ nỗ lực thay đổi, tìm cách để hợp hơn. Khi người ta tự nguyện, người ta sẽ làm được những chuyện vượt qua giới hạn vốn có.

Mà sự tự nguyện thì luôn cần có cảm hứng dẫn dắt.

Sáu năm trước, ngày viết bản điều lệ công ty, chúng tôi đã có một quyết định dũng cảm. Trong bản điều lệ đó, Saxa thực hiện chính sách không sa thải nhân viên. Nghĩa là chúng tôi sẽ không bao giờ “cắt lỗ”, dù thực tế có đang lỗ. Và hiển nhiên, trong quá trình thực hiện đó, chúng tôi thường xuyên bị… lỗ thiệt. Lỗ nhiều nhất ở những 3 tháng đầu đối với từng nhân viên. Họ gần như không làm được gì cả. Cái gì cũng quá mới. Sau 3 tháng thì bớt lỗ hơn, nhưng thỉnh thoảng vẫn… tái lỗ. Đủ thứ chuyện muôn thuở ấy mà. Có điều thú vị là, qua từng năm, tổng kết lại, chúng tôi luôn có lãi. Nhân viên trung thành đáng kinh ngạc. Năng lực cũng khác xa với ngày đầu. Chủ yếu do họ tự nỗ lực. Vì chúng tôi không rời bỏ họ, nên họ cũng không rời bỏ chúng tôi. Họ có nguồn cảm hứng để trở nên “tự nguyện cống hiến”.

Đó là một chuyện-nội-bộ nho nhỏ mà tôi đang muốn kể bạn nghe, về cách mà Saxa xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Ngày mai, ngày mốt và những ngày kia, tôi sẽ lại tiếp tục kể. Mong rằng một doanh nghiệp nào đó, nếu đang có ý định “cắt lỗ”, hãy ngừng lại một chút. Khi đủ nguồn cảm hứng, thì khả năng vượt lên của con người luôn là điều đáng ngạc nhiên. Tôn trọng con người, và bạn sẽ luôn được nhiều hơn.